Wecken: Wat is het en hoe moet het?

Wecken is één van de methodes waar ik gebruik van maak om mijn oogst te conserveren.

Maar wat is wecken?

Met wecken stop je etenswaren in glazen potten (weckpotten) en vervolgens stop je deze potten in een weckketel. Vervolgens dek je de potten voor 3/4 met water af en dan kook je ze. Hierdoor zal de inhoud van de pot verhitten en dit doodt micro-organismen. Als je de pot na het koken eruit haalt, koelt de inhoud langzaam af en hierdoor ontstaat er onderdruk. Door de onderdruk in de pot is de pot luchtdicht afgesloten en kunnen er geen nieuwe micro-organismen de pot binnendringen en zo blijven de etenswaren houdbaar.

Er is echter 1 bacterie die je niet dood met wecken en dat is de botulisme bacterie. Wil je hier meer van weten kijk dan naar mijn video of lees mijn blog over botulisme. Maar even kort: om botulisme te voorkomen met wecken is het verplicht om eerst alles voor 10 min te koken voor je het eet. Dan kan het nooit fout gaan.

Maar wat heb je allemaal nodig om te kunnen wecken?

Je hebt verschillende apparaten die het wecken makkelijker of meer geautomatiseerd maken. Je hebt bijvoorbeeld een weckketel voor op het fornuis, een half automatische die de thermostaat voor je regelt of een vol automatische die naast de thermostaat ook een timer heeft. Omdat ik vandaag uitleg geef voor beginners, zal ik me voornamelijk focussen op hoe je kan wecken zonder fancy apparatuur.

Een echte weckketel voor op het fornuis is niet per se nodig. Je kan gewoon een grote pan gebruiken.

Maar wat heb je nog meer nodig als starter?

1. Weckketel of grote pan

2. Een rekje of vaatdoek voor onder in de pan

3. Wecktang

4. Weckpotten met klemdeksels of losse deksels met klemmetjes

5. Weckringen

6. Eventueel een trechter met een groot gat
   

Wat kan je allemaal wecken?

Eigenlijk is het makkelijker om globaal aan te geven wat je niet kan wecken.

• Vermeid alle zuivelproducten zoals boter, room, kaas, yoghurt enz omdat deze producten zuur kunnen worden van het weckproces.

• Vermijd ook verdikkingsmiddelen zoals bloem en maizena want hierdoor kan de inhoud te dik worden in de pot. Als de inhoud te dik wordt, kan het zijn dat tijdens het wecken de kern temperatuur van de pot niet heet genoeg word.

Daarom kan je dus bijvoorbeeld niet gepureerde courgette, wortel en pompoensoep wecken. Want deze soepen zijn als je ze door de blender hebt gehaald erg dik. Hierdoor kan tijdens het wecken de kerntemperatuur niet hoog genoeg worden omdat de hitte niet door de dikke substantie kan komen.

Zit een van deze dingen wel in je recept laat dan bijvoorbeeld de verdikkingsmiddel of de room eruit en voeg het pas toe nadat je de weckpot opent. Voor courgette, pompoen en wortelsoep kan je wel de soep wecken als de groenten nog in blokjes zijn zodat de hitte goed verdeeld kan worden in de pot. Als je het dan wil eten en je opent de weckpot dan kan je tijdens het opwarmen er even de staafmixer door halen. Dus je ziet het je kan ontzettend veel wecken als je je aan deze regels houdt.

Hoe je iets moet wecken?

We beginnen met de temperatuur. Bij de meeste weckketels zit een thermostaat. Maar omdat ik graag het zo simpel mogelijk voor starters wil houden, ga ik er even vanuit dat je geen weckketel hebt en dat je wil wecken in een gewone grote pan.

Om iets veilig te wecken moet je niet alleen rekening houden met hoe lang je iets moet wecken maar ook moet je nadenken over op welke temperatuur iets geweckt moet worden. De temperaturen van fruit en groenten wisselen een beetje tussen de 80 en de 100 graden. Om het simpel te houden om zonder een weckketel aan de slag te gaan, trek ik de temperatuur voor alles even hetzelfde naar 100 graden.

Of je water 100 graden is, kan je zien aan het water zelf. Zorg dus voor een kokend waterbadje dat mooi stabiel blijft en niet overkookt of dat het water te weinig beweegt dan weet je ongeveer dat de temperatuur 100 graden is. Voor heel zacht fruit zoals aardbeien kan deze temperatuur wat te hoog zijn en dat de aardbeien wat zachter worden dan verwacht maar om te beginnen is 100 graden een simpele en veilige richtlijn. We weten nu wat je kan wecken, hoe de temperatuur werkt maar nu de tijd nog. Per fruit en groente soort verschilt het hoelang je iets moet wecken. Kijk op mijn website voor specifieke temperaturen en tijden.

Nu is het dan eindelijk tijd om stap voor stap uit te leggen hoe je moet wecken.

Stap 1: Zorg dat je potten, weckringen en deksels heel erg schoon zijn. Om de potten schoon te maken, kan je ze of op de hete stand in je vaatwasser zetten of stop ze 5 minuten in kokend water met een beetje soda. De schimmels en bacteriën overleven het namelijk niet boven 100 graden. Als je alles schoonmaakt in sodawater, spoel alles daarna dan in warm water af.

Stap 2: Vul dan je glazen potten. Bij de oudere weckpotten waar de klemdeksel aan vast zit, hou 2 vingers vanaf boven leeg. Met de nieuwere weckpotten met de losse deksels kan je ze vullen tot aan de onderkant van het glazen lipje.

Stap 3: Maak vervolgens de rand goed schoon eventueel met azijn om het te ontvetten en plaats de rubberen ring en deksel erop en doe hem dicht met de klem of met de losse klemmetjes.

Stap 4: Pak dan je pan erbij en leg een rooster of doek onder in je pan om direct contact met de hittekern te voorkomen. Plaats je potten hierboven op en geef de potten ruimte om breken te voorkomen. Als je pan groot genoeg is, kan je eventueel wel de potten stapelen.

Stap 5: Vul de pan met water dat ongeveer dezelfde temperatuur heeft als de potten zelf. Dit is ook tegen het breken van de potten en zodat de temperatuur van het water refereert naar de temperatuur van de inhoud van de potten. Zo weet je dat als het water kookt dat de inhoud van de potten ook op dezelfde en juiste temperatuur is. Vul de pan tot ¾ van de grootste of bovenste pot. Als hierdoor er een pot onderwater komt, is dat niet erg.

Stap 6: Controleer hoe hoelang jouw inhoud van de potten moet wecken en start pas je timer als je water duidelijk aan de kook is en dat je er ongeveer vanuit kan gaan dat de temperatuur 100 graden is.

Stap 7: Als je timer afgaat, haal dan je potten met een glastang uit je pan en laat ze volledig afkoelen voordat je de losse klemmetjes eraf haalt. Je kan de vacuüm na het afkoelen checken door de pot op te tillen aan de deksel zonder klemmen. Als hij blijft zitten, is het gelukt en dan kan je het een aantal jaar bewaren op een koele plek waar geen direct zonlicht op staat.